Hicret; bize cesaret, şeref ve mücadele etmenin yollarını öğretir. Yolda çekilen çile, ıstırap ve tedirginliğin sonunda meşakakte tâlip olmanın manevî hazzını yaşatır. Hicret; (müşrik yol kılavuzu örneğinde olduğu gibi) işe layık olan liyakat sahiplerini önceleme, evrensel düşünme ve hareket etmenin zaruretini gösterir. Bunun için de nefsi ve hazları öldürmek gerekir. Nihayetinde ihanete bulaşmadan selâmete ulaşmak, hicretin şifresidir. Barış (selâm), ihanetin uzağında gerçekleşir. İhanet ise, kan ve şiddeti beraberinde getirir. Hicretin yaptığı en büyük inkılap/devrim, kan davasını kaldırmasıdır. Hicret özetle, kin ve intikamı kaldırmakla birlikte, iki cihan kardeşliğini gerçekleştirmiştir.

28.09.2017

Pek çok insan tanımı arasında belki de en kabul gören tanım, Aristo tarafından yapılan tanımdır. İnsanı 'düşünen canlı' olarak tanımlayan Aristo, Metafizik adlı eserine “insan doğal olarak bilmek ister” cümlesi ile başlar. Eğer bu doğruysa, yani 'bilmeyi istemek' insanın en tabii faaliyeti ise insanlık tarihi bir bakıma düşüncenin tarihidir. Ve dolayısıyla tüm bilimler felsefenin başka varlık boyutlarındaki izdüşümleri olarak düşünülmelidir. Bu yaklaşım, hangi disiplinde çalışırsa çalışsın, bir kişinin düşünce tarihi hakkında fikir sahibi olması gerektiği olgusunu da beraberinde getirir. Felsefe tarihinin tüm çalışma alanlarını besleyecek ve güçlendirecek bir alan olduğu kabulü bu çalışmanın temel motivasyonudur.

28.09.2017

Pek çok insan tanımı arasında belki de en kabul gören tanım, Aristo tarafından yapılan tanımdır. İnsanı 'düşünen canlı' olarak tanımlayan Aristo, Metafizik adlı eserine “insan doğal olarak bilmek ister” cümlesi ile başlar. Eğer bu doğruysa, yani 'bilmeyi istemek' insanın en tabii faaliyeti ise insanlık tarihi bir bakıma düşüncenin tarihidir. Ve dolayısıyla tüm bilimler felsefenin başka varlık boyutlarındaki izdüşümleri olarak düşünülmelidir. Bu yaklaşım, hangi disiplinde çalışırsa çalışsın, bir kişinin düşünce tarihi hakkında fikir sahibi olması gerektiği olgusunu da beraberinde getirir. Felsefe tarihinin tüm çalışma alanlarını besleyecek ve güçlendirecek bir alan olduğu kabulü bu çalışmanın temel motivasyonudur.

28.09.2017

Hicret emri, yücelerden gelen icazetle, Selâm diyarını inşa etmeyi, Barış Medeniyetini kurmayı hedefler. Hedef ve amaç büyük, istikamet doğru, kalpler selim, akıllar berrak, ruhlar arınmış bir şekilde insanlığın yürüyüşü başlar. Bâtıl olanın ve delaletin zulmetinden hakikatin nuruna doğru kutlu yolculuk, ne güzel bir seyahattir. Onun yolcuları, ne güzel seyyahlardır. Aslında Hakk’a ve hakikate doğru gidilen bu seyahat, tevhidin kadim yolculuğudur.

28.09.2017

“İnsanları öldürmeyeceksin” iddiasındaki bir dinin (Budizm) temsilcileri, hunharca ve canice katliam ve soykırım yapmaktadır. Ajansların dünyanın gündemine taşıdığı -bakmaya kalp ve vicdanların dayanamadığı- vahşilikle katledilmiş çocuk, genç, kadın ve ihtiyar fotoğrafları yürekleri sızlatmaktadır.

20.09.2017

İslâm Felsefesi, düşünce tarihinin yaklaşık dört beş asır boyunca hükümranlığını üstlenerek tartışmasız bir şekilde hem Batı, hem de Doğu’ya derinden tesir etmiş bir felsefe geleneğini, insanlığa sunmuştur. Felsefe ve aklî düşünce alanında ulaşılan birikim ve ortaya konan külliyât, İslâm dünyasına “altın çağı”nı yaşatmıştır. Bunun neticesi, –Gazâli’ye kadarki dönem için – Bağdat merkezli Abbasî Medeniyetinin uygarlık sahasına çıkması ve gelişimi olmuştur. Fikir tarihinin en önemli kesitlerinden birini temsil eden İslâm Felsefesi, özgün bir düşünce sistemi/sistematiğidir. Onun özgünlüğü, vahiy ve aşkın alandan beslenmesinin yanında, kendi içerisinde tenkit ve tadile kayda değer bir fırsat ve imkân açmasında aranmalıdır. Bunun bilimsel ve nitelikli ilk örneğini, Gazâli’nin, Aristo tarzında felsefe yapan (Meşşâî) filozoflarının bir kısım metafizik düşüncelerine yönelik eleştirilerinde görmek mümkündür.

16.09.2017

Dikkat çekici bir başka husus; Şerif Mardin’in kitaplarındaki bakış açılarıyla/tasavvuruyla, söyleşilerinde gözlemlenen farklılıklardır. Eserlerindeki Mardin, daha özgür, dingin ve sakin bir bakış açısı sergilerken, söyleşilerde daha buyurgan, manipülatif bir izlenim vermektedir. Her şeye rağmen Şerif Mardin, ülkemizin kültürel ve dinî hayatının çözümlemesine kendisini adamış bir entelektüel profili çizmektedir. Ama cevabını bekleyen sorular hala durmaktadır. Şerif Mardin, ne oldu da sekseninden sonra savunduğu ve arkasında durduğu fikirleri yerle bir ederek/bir çırpıda geride bırakarak paradigma değiştirdi? Acaba ömrünün son dönemlerinde “güvenli bir liman” olarak “mahalle”sine sığınma ihtiyacı mı hissetti?

13.09.2017

Üzerinde çalıştığı konu ve problemler, Ş. Mardin’in düşünce ve tefekkür (akademik) yolculuğunda zorluklarla karşılaşmasına sebep oldu. Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) üyeliği teklifinin üç kez reddedilmesi, Bediüzzaman Said Nursi’yi çalışmasının bedeli/diyeti olmuştur. Din, ideoloji, Jön Türkler, Türk modernleşmesi, din ve siyaset ilişkisi, toplum ve siyaset münasebeti, Yeni Osmanlı Hareketi mevzuları, Şerif Mardin’in ilgi alanlarının temel meseleleri olarak ülkemizin entelektüel ve akademik bünyesini oldukça beslemiştir. Bununla birlikte zikri geçen konuların ele alınıp tartışılması, çok farklı düşünce kompartımanların mensuplarının şimşeklerini de üzerine çekmiştir.

13.09.2017

Müslümanlar ve dolayısıyla İslâm ülkelerinin, teknolojiyi tüketme konumundan/aşamasından üretme konumuna/aşamasına geçmesi için “faydalı ilim” talep etmesi gerekmektedir. Teknoloji üretmek için, öncelikle İslâm dünyası “altın çağında” olduğu gibi geleneğimizde ve kültürümüzde var olan felsefe ve hikmet misyonunu yeniden “ihyâ” etmelidir. Zira her ne zaman İslâm coğrafyası yükselme dönemleri yaşamışsa, işte o devirlerde hem dinî ilimler hem de aklî ilimler zirveye ulaşmıştır. Yani İslamî ilimler ilerlerken, aklî ve felsefî ilimler de gelişmiş; veya tersinden söylenecek olursa aklî ve felsefî ilimler ilerlerken, İslâmî ilimler de gelişmiştir. Her iki sahanın gelişim ve gerilemeleri aynı dönemlerde gerçekleşmiştir.

08.09.2017

İslâm’dan önceki toplumların ve halkların aklî birikim ve tecrübesinden haberdar olmak, Müslümanlar üzerine bir gerekliliktir (vaciptir). Zira İmam-ı Ebu Hanife’nin “fıkıh” tanımında olduğu gibi, “Müslümanın kendi lehinde ve aleyhinde olanları bilmesi” onun mesuliyetidir. Tefekkür tarihimiz bunun örneklerine şahitlik etmektedir. Öte taraftan, bilgi gücü ve mirasından yararlanılacak olan geçmiş toplumların inançlarının, “tevhidi” olup olmaması önemli değildir. İbn Rüşd’dün de dediği gibi, eskiler “en mükemmel şekilde araştırıp bulduklarından”, bizim onların kitaplarına uzanıp, söylediklerine bakmamız icap etmektedir. Eğer onların söylediklerinin hepsi doğru olursa, bunları kabul ederiz. Şayet onların söylediklerinde doğru olmayan şeyler varsa, bunlara dikkatleri çekeriz, yanlışlarını ortaya koyar ve reddederiz.

07.09.2017